Panik Atak Nedir? Panik Atak Anında Ne Yapılmalı?

Panik atak, aniden ortaya çıkan ve kişide yoğun korku veya rahatsızlık hissi yaratan bir anksiyete bozukluğudur. Bu ataklar genellikle beklenmedik bir şekilde başlar ve birkaç dakika içinde zirveye ulaşır.Çarpıntı, terleme, nefes darlığı, baş dönmesi gibi belirtilerle kendini gösterir ve genellikle 10-30 dakika sürebilir. Panik atak geçiren kişiler, kontrolünü kaybedeceklerini veya kalp krizi geçireceklerini düşünebilirler. Panik ataklar tekrarlayıcı hale geldiğinde, panik bozukluk olarak adlandırılır. Panik ataklar, kişinin günlük yaşamını önemli ölçüde etkileyebilir ve tedavi edilmediği takdirde kronik hale gelebilir. Bu yazımda, panik atağın belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri ve panik atak krizi anında yapılması gerekenler ele alınacaktır.

Belirtileri neler?

Panik atak sırasında kişi aşağıdaki belirtilerden birkaçını yaşayabilir:

1. Çarpıntı veya kalp atışlarının hızlanması: Kişi kalbinin hızlı attığını veya göğsünde bir çarpıntı hisseder.

2. Terleme: Aniden başlayan terleme, özellikle avuç içlerinde ve yüzde belirgindir.

3. Titreme veya sarsılma: Vücutta titreme veya sarsılma hissi olabilir.

4. Nefes darlığı: Kişi nefes almakta zorluk çekebilir veya boğuluyormuş gibi hissedebilir.

5. Göğüs ağrısı veya rahatsızlık: Göğüste sıkışma veya ağrı hissi yaşanabilir.

6. Bulantı veya karın ağrısı: Midede rahatsızlık veya bulantı hissi olabilir.

7. Baş dönmesi veya bayılma hissi: Kişi kendini dengesiz veya bayılacakmış gibi hissedebilir.

8. Gerçeklikten kopma hissi (derealizasyon): Kişi çevresini gerçek dışı veya uzakta gibi algılayabilir.

9. Kontrolü kaybetme veya ölüm korkusu: Kişi kontrolünü kaybedeceğini veya öleceğini düşünebilir.

Nedenleri neler olabilir?

Panik atakların kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir:

1. Genetik Yatkınlık: Ailesinde panik bozukluğu veya diğer anksiyete bozuklukları olan kişilerde panik atak görülme riski daha yüksektir.

2. Biyolojik Faktörler: Beyindeki nörotransmitterlerin (özellikle serotonin ve norepinefrin) dengesizliği panik ataklara neden olabilir.

3. Stres ve Travma: Yoğun stres, travmatik olaylar veya büyük yaşam değişiklikleri panik atakları tetikleyebilir.

4. Çevresel Faktörler: Bazı çevresel faktörler, örneğin aşırı kafein tüketimi veya madde kullanımı, panik atak riskini artırabilir.

Başlıca Tedavi Yöntemleri

Panik ataklar tedavi edilebilir bir durumdur ve genellikle aşağıdaki yöntemlerle yönetilir:

1. Psikoterapi: Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), panik atakların tedavisinde en etkili yöntemlerden biridir. Bu terapi, kişinin panik ataklarla ilişkili düşünce ve davranışlarını değiştirmeyi hedefler.

2. İlaç Tedavisi: Antidepresanlar ve anksiyolitikler (kaygı giderici ilaçlar) panik atakların sıklığını ve şiddetini azaltabilir. Bu ilaçlar genellikle bir psikiyatrist tarafından reçete edilir.

3. Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme, yeterli uyku ve stres yönetimi teknikleri panik atakların önlenmesine yardımcı olabilir.Ayrıca kafeini ve şekeri azaltmak ,sosyal etkinliklerimizi artırmak da atakların önlenmesinde etkili olabilir.

4. Gevşeme Teknikleri: Derin nefes alma, meditasyon ve yoga gibi gevşeme teknikleri, panik atak sırasında ortaya çıkan fiziksel belirtileri hafifletebilir.

   
   

   Panik Atak Krizi Anında Ne Yapılmalı ?

   Panik atak krizi, aniden ortaya çıkan ve kişide yoğun korku, endişe veya rahatsızlık hissi yaratan bir durumdur. Bu kriz anında kişi, kontrolünü kaybedeceği veya öleceği hissine kapılabilir.Peki ne yapılmalı; Panik atak krizi anında doğru adımları atmak, hem krizin şiddetini azaltabilir hem de kişinin kendini daha güvende hissetmesini sağlayabilir. İşte panik atak krizi sırasında yapılması gerekenler:

   1. Derin Nefes Alma Tekniklerini Uygulayın

   Panik atak sırasında nefes alışverişi hızlanır ve bu durum krizi daha da kötüleştirebilir. Derin nefes alarak vücudunuzu sakinleştirebilirsiniz:

   • 4-7-8 Tekniği: 4 saniye boyunca burnunuzdan derin nefes alın, 7 saniye nefesinizi tutun ve 8 saniye boyunca yavaşça ağzınızdan nefes verin.

   • Diyafram Nefesi: Bir elinizi göğsünüze, diğerini karnınıza koyun. Karnınızı şişirerek derin nefes alın ve yavaşça verin.

   2. Bulunduğunuz Ortama Odaklanın

   Panik atak sırasında zihin genellikle gerçeklikten uzaklaşır. Bulunduğunuz ortama odaklanarak kendinizi şimdiki ana geri getirebilirsiniz:

   • 5-4-3-2-1 Tekniği: 5 şey görün, 4 şey dokunun, 3 şey duyun, 2 şey koklayın ve 1 şey tadın. Bu teknik, dikkatinizi dağıtır ve panik hissini azaltır.

   3. Kendinize Güven Verin

   Panik atak sırasında zihin olumsuz düşüncelerle dolabilir. Kendinize güven verici cümleler tekrarlayın:

   • "Bu bir panik atak ve geçecek."

   • "Kontrolü kaybetmiyorum, bu sadece bir anksiyete tepkisi."

   • "Kendimi güvende hissediyorum, bu durumla başa çıkabilirim."

   4. Hareket Edin veya Egzersiz Yapın

   Hafif egzersizler veya hareket etmek, vücuttaki stres hormonlarını azaltabilir:

   • Kısa bir yürüyüş yapın.

   • Ellerinizi ve ayaklarınızı hareket ettirin.

   • Esneme hareketleri yaparak kaslarınızı gevşetin.

   5. Soğuk Su veya Buz Uygulayın

   Soğuk su, panik atak sırasında vücudu sakinleştirebilir:

   • Ellerinizi veya yüzünüzü soğuk suyla yıkayın.

   • Bir buz küpünü avucunuzda tutun veya boynunuza hafifçe masaj yapın.

   6. Dikkatinizi Dağıtın

   Panik atak sırasında zihninizi meşgul edecek aktiviteler yapın:

   • Sevdiğiniz bir şarkıyı dinleyin.

   • Bir puzzle çözün veya kitap okuyun.

   • Telefonunuzda oyun oynayın veya bir arkadaşınızla sohbet edin.

   7. Profesyonel Destek Alın

   Panik ataklar sık sık tekrarlıyorsa veya günlük yaşamınızı etkiliyorsa, mutlaka bir uzmana başvurun:

   • Psikoterapi: Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), panik atakların tedavisinde oldukça etkilidir.

   • İlaç Tedavisi: Psikiyatristiniz gerekli görürse, antidepresanlar veya anksiyolitikler reçete edebilir.

   8. Panik Atak Sonrası Kendinize İyi Bakın

   Panik atak geçtikten sonra kendinizi dinlendirin:

   • Bol su için ve hafif bir şeyler yiyin.

   • Rahatlatıcı bir aktivite yapın (örneğin, meditasyon veya sıcak bir duş).

   • Kendinizi ödüllendirin ve bu durumla başa çıktığınız için gurur duyun.

Panik atak, kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen bir durumdur. Ancak, doğru tedavi ve destekle panik ataklar kontrol altına alınabilir ve kişi sağlıklı bir yaşam sürdürebilir. Eğer siz veya bir yakınınız panik atak belirtileri yaşıyorsanız, bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir.

Bu yazım, panik atak hakkında genel bir bilgi sunmayı amaçlamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.

Sağlıkla kalın..

Kaynakça

1. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.

2. National Institute of Mental Health. (2021). Panic Disorder: When Fear Overwhelms. https://www.nimh.nih.gov/health/publications/panic-disorder-when-fear-overwhelms

3. Craske, M. G., & Barlow, D. H. (2007). Mastery of Your Anxiety and Panic: Workbook (4th ed.). Oxford University Press.

4. Roy-Byrne, P. P., Craske, M. G., & Stein, M. B. (2006). Panic disorder. The Lancet, 368(9540), 1023-1032.